ମଣିଷ ତାର ବିକାଶପଥରେ ଆଗକୁ ଆଗକୁ ମାଡିଚାଲିଛି, ଗାଁରୁ ସହର ଏବଂ ସହରରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ସହର ମଧ୍ୟ୍ୟରେ “ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି/ଚତୁର ସହର”(smart city) ଖୁବ ପରିଚିତ | କିନ୍ତୁ କୁହାଯାଏ ଯେ ଭାରତର ଆତ୍ମା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ରହିଥାଏ, କାରଣ ଆମ ଭାରତରେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି; ଏବଂ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ପରିବେଶ, ପ୍ରକୃତି ସହିତ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଧରିରଖିଥାଏ |ତେଣୁ ଆମେ ପ୍ରଗତି ପଥରେ ସହର ସହିତ ଗାଁକୁ ମଧ୍ୟ୍ୟ ସାମିଲ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ | ଏହି ପରିପେକ୍ଷୀରେ ‘ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି’ ଭଳି ‘ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ'(Ideal village) ତିଆରି କରିବା ଦରକାର |
ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି/ଚତୁର ସହର(smart city)
ଏଇ ଆମ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବିକାଶ କରୁଥିବା ଦୁନିଆଁରେ, “ଚତୁର ସହରର”(smart city) ସଂକଳ୍ପ ନବୀକରଣର ସଂକେତ ବୋଲି ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଛି; ଆମ ଜୀବନଶୈଳୀ ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରୁଛି, କାମକାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସହରୀ ପରିବେଶ ସହିତ ମାନବ ସମାଜକୁ ଖାପଖୁଆଇବାରେ ଲାଗିଛି | ଗୋଟିଏ ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ, ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଥା ଏବଂ ତଥ୍ୟ ଚଳିତ ସମଧାନଗୁଡିକୁ ଏକତ୍ର କରି ସେଥିରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଇବା ସହିତ ଉତ୍ସ ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ପରିଚାଳିତ କରିଥାଏ |
ସ୍ମାର୍ଟସିଟିର ଦର୍ଶନ
ଗୋଟିଏ ସ୍ମାର୍ଟସିଟିର ନେଟୱର୍କକୁ କଳ୍ପନା କଲେ ଜଣାପଡେ ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର, ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ଜନସେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁକିଛି ପରସ୍ପର ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ | ସ୍ମାର୍ଟ ସହରର ସବୁଠାରୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ଦିଗ ହେଉଛି ଏହାର ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା | ସ୍ମାର୍ଟ ସହରଗୁଡିକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଗତିଶୀଳ ସମାଧାନକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥାଏ | ଯାହାଦ୍ୱାରା ଯାତାୟାତ ସମୟ ହ୍ରାସ କରାଇବା, ପ୍ରଦୂଷଣ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ପରିବହନ ଅଭିଜ୍ଞାତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ | ଶକ୍ତି ଦକ୍ଷତା ସ୍ମାର୍ଟସିଟିର ଅନ୍ୟ ଏକ ମୂଳଦୁଆ | ବିଦ୍ୟୁତ ବଣ୍ଟନ ପାଇଁ ସ୍ମାର୍ଟ ଗ୍ରୀଡ଼ ସହିତ ଅକ୍ଷୟ ଉର୍ଜାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ | ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ଓ ତାକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଭାବରେ ପରିଚାଳନା କରିବା ଯୋଗୁଁ ଖର୍ଚ ଏବଂ ପରିବେଶର କୁପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ | ସ୍ମାର୍ଟସିଟିରେ ସୁରକ୍ଷା ଓ ନିରାପତ୍ତା ସର୍ବାଧିକ ହୋଇଥାଏ | ଉନ୍ନତ ନିରୀକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀ ମାଧ୍ୟ୍ୟମରେ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ଅପରାଧ ପ୍ରତି ଶୀଘ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ |
ସ୍ମାର୍ଟସିଟିର ସଫଳତା ପାଇଁ ନାଗରିକଙ୍କ ମୌଳିକ ଯୋଗଦାନ ଓ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଜରୁରୀ ଅଟେ | ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏବଂ ମୋବାଇଲ ଆପ ମାଧ୍ୟମରେ ସହରର ବାସିନ୍ଦା ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଈସୁ ରିପୋର୍ଟ କରିବା, ଏବଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ସମ୍ଭବ ଅଟେ | ସ୍ମାର୍ଟସିଟିଗୁଡିକ ସହରୀ ଜୀବନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିବା ସହିତ ଭବିଷ୍ୟତର ଝଲକ ପ୍ରଦାନ କରିଥଏ |
ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ(Ideal village)
ଗ୍ରାମଗୁଡିକ ସମାଜର ଏକ ସାଧାରଣ ରୂପ ଯେଉଁଥିରେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ଓ କେତେକ ଲୋକ ଅଣକୃଷି | ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥିବା ସହରୀକରଣ ସହିତ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ୍ୟ ମିଲ ବା କାରଖାନାରେ କାମ କରିବାକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଅଛି | କିନ୍ତୁ ବର୍ତମାନର ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ସୂଚନା ଓ ତଥ୍ୟ ଶୀଘ୍ର ପହଞ୍ଚିପାରୁଥିବାରୁ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାରେ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି | ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ “ସ୍ମାର୍ଟସିଟି” ଭଳି “ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମର” କଳ୍ପନା କରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ ଅଟେ |
ଆଦର୍ଶ ବା ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଗ୍ରାମର ଦର୍ଶନ
ଏକ ଆଦର୍ଶ ଗାଁର ପରିକଳ୍ପନା ନିମନ୍ତେ ଆଧୁନିକ ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତି ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସଂଯୋଗ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ | ଏଥିପ୍ରତି କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ରହିଅଛି ଯାହା ଏକ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ଗଠନରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥାଏ |
ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କେନ୍ଦ୍ରିତ ପରିକଳ୍ପନା :- ଗୋଟିଏ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଦୃଢ ଭାବନାକୁ ବୃଦ୍ଧି ବା ବିକାଶ କରିବାକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେବା ଉଚିତ | ପାର୍କ, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ସଂଗ୍ରହ କ୍ଷେତ୍ର ପରି ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସ୍ଥାନଗୁଡିକର ପରିକଳ୍ପନା; ସାମାଜିକ ପାରସ୍ପରିକ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଏବଂ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ମଧ୍ୟ୍ୟରେ ଏକ ଭାବନାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ |
ସ୍ଥାୟୀ ଭିତ୍ତିଭୂମି :- ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି ପରି ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ କାର୍ଯ୍ୟକୁ କାର୍ଯ୍ୟକରି କରିବା | ଯେମିତିକି ସଠିକ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପରିଚାଳନା ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ସବୁଜ ସ୍ଥାନ ପରିବେଶକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି |
ଉପଲବ୍ଧ ସେବା :- ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ମୌଳିକ ସୁବିଧା ପରି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସେବାଗୁଡ଼ିକର ଉପସ୍ଥିତି ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ ସୁବିଧା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ |
ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ଆଲିଙ୍ଗନ :- ହାଇ ସ୍ପୀଡ଼ ଇଣ୍ଟରନେଟ, ସଠିକ ପରିବହନ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ପଦ୍ଧତି ପରି ଉନ୍ନତ ସେବା ପାଇଁ ସ୍ମାର୍ଟ ଟେକନୋଲୋଜିକୁ ଏକୀକୃତ କରିବା; ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଇଥାଏ |
ପ୍ରକୃତିର ସଂରକ୍ଷଣ :- ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଦୃଶ୍ୟର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ | ସବୁଜ ସ୍ଥାନ, ଚାଲିବା ପଥ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା, ପ୍ରକୃତି ସହିତ ଗାଁର ସଂଯୋଗକୁ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରେ |
ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂରକ୍ଷଣ :- ସ୍ଥାନୀୟ ପରମ୍ପରା, ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଳନ କରିବା ଗାଁ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରେ | ଏଥିରେ ସ୍ଥାନୀୟ କଳା ଏବଂ ପର୍ବ ପ୍ରତି ପଦକ୍ଷେପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ଯାହା ଗାଁର ଇତିହାସକୁ ସମ୍ନାନିତ କରେ |
ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯୋଜନା :- ବୟସ କିମ୍ବା ସାମର୍ଥ୍ୟ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ଗ୍ରାମ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ |
ସ୍ଥାନୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ସହାୟତା :- ଛୋଟ ବ୍ୟବସାୟ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାର ପ୍ରତି ପଦକ୍ଷେପ ଯାହାକି କାରିଗରୀ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରେ, ତାହା ସ୍ଥାନୀୟ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ମଜଭୁତ କରିବା ଏବଂ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ମନରେ ଗର୍ବର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ |
ଶାସନ ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣ :- ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ତଥା ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସନରେ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କୁ ଜଡିତ କରିବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସଶକ୍ତ କରିଥାଏ ଏବଂ ନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ସେମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଚିନ୍ତାଧାରା ଶୁଣାଯାଉଛି ଏବଂ ସମାଧାନ ହେବ |
ଏକ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ କେବଳ କୋଠା ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ସଂଗ୍ରହ ନୁହେଁ ବରଂ ଏକ ଜୀବନ୍ତ, ପରସ୍ପର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ଯାହାକି ପ୍ରକୃତି ସହିତ ସନ୍ତୁଳନକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥାଏ |