ଆଜିର ପରସ୍ପର ସହ ଜଡିତ ଡିଜିଟାଲ ଦୁନିଆରେ, “ଭାଇରାଲ”(viral) ଶବ୍ଦ ଏହାର ଡାକ୍ତରୀ ସଂଯୋଗକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଅନଲାଇନ ଖ୍ୟାତି ବ୍ୟାପକ ଧ୍ୟାନ ସହିତ ସମକକ୍ଷ ହୋଇପାରିଛି | ସୂଚନା ଶୀଘ୍ର ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଦକ୍ଷତା ସାଂସ୍କୃତିକ ମୁଦ୍ରା-“ଭାଇରାଲ” ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଦେଇଛି |
ଭାଇରାଲର ଅନଲାଇନ ଅର୍ଥ କଣ ?
ଭରଚୁଆଲ(virtual) କ୍ଷେତ୍ରରେ, ‘ଭାଇରାଲ ହେବା’ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ବୁଝାଏ | ଏହା ଏକ ଭିଡିଓ, ମେମ, ଟ୍ୱିଟ କିମ୍ବା ପ୍ରବନ୍ଧ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଇଣ୍ଟେର୍ନେଟରେ ଶୀଘ୍ର ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ବିସ୍ତାର ହୁଏ | ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ପ୍ରଭାବ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସ୍ପଟ ଲାଇଟ ଭିତରକୁ ଗତିକରି, ସ୍ୱଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରେ |
ଭାଇରାଲିଟୀର ଯାନ୍ତ୍ରିକ(mechanicals) ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ
ଭାଇରାଲାଇଜ ଯାତ୍ରା ଏକ କଠିନ ସୂତ୍ର ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇନଥାଏ, କିନ୍ତୁ କେତେକ ଉପାଦାନ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ପରି ବ୍ୟାପିବା ପାଇଁ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସାମର୍ଥ୍ୟର ଏକ ଅଂଶକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ |
ଭାବପ୍ରବଣତା(Emotional Resonance):-
ବିଷୟବସ୍ତୁ ଯାହା ଦୃଢ ଭାବନାକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ ‘ହସ, ଭୟ, କ୍ରୋଧ କିମ୍ୱା ପ୍ରେରଣା’; ଲୋକମାନେ ସମାନ ଭାବରେ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବାବେଳେ ଅଂଶୀଦାର ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ |
ଆପେକ୍ଷିକତା ଏବଂ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀତା(Relatability and universality):-
ଯେତେବେଳେ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଅଂଶୀଦାରୀତ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ଟ୍ୟାପ କରି ବ୍ୟାପକ ଦର୍ଶକଙ୍କ ସହିତ ଏକ ଉତ୍ସାହ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ତାହା ଶୀଘ୍ର ପୁନଃ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ବିସ୍ତାର ହେବାକୁ ଲାଗେ |
ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ଏବଂ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା(Timeliness and relevance):-
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଘଟଣା, ଧାରା କିମ୍ବା ସାଂସ୍କୃତିକ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ପୁଞ୍ଜିଭୂତ କରିବା ପ୍ରାୟତଃ ଭାଇରାଲ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ, ଇଣ୍ଟରନେଟର ଧ୍ୟାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ତତ୍କ୍ଷଣାତ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ |
ସରଳତା ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧତା(Simplicity and accessibility):-
ସହଜରେ ହଜମ ହେବାକୁ ଥିବା ବିଷୟବସ୍ତୁ ଯାହାପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ପ୍ରୟାସ ଆବଶ୍ୟକ | ବୁଝିବା କିମ୍ବା ସହଭାଗୀ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ |
ପ୍ରଭାବ ପକାଇବାର ଶକ୍ତିକୁ ବିସ୍ତୁତି(Influencer amplification):-
ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କିମ୍ବା ଜଣାଶୁଣା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦନ କିମ୍ବା ଅଂଶୀଦାର | ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵମାନଙ୍କର ବିଷୟବସ୍ତୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ |
ଭାଇରାଲୀର ପ୍ରଭାବ(The impact of virality)
ଭାଇରାଲ ବିଷୟବସ୍ତୁର ପ୍ରଭାବଗୁଡିକ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ:
1. ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଭାବ(Cultural influence): ଭାଇରାଲ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସାମାଜିକ ବାର୍ତ୍ତାଳାପକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରେ; ଧାରା, ମତ ଏବଂ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଆଚରଣକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରେ |
2. ଦୃଶ୍ୟମାନତା ଓ ଅନାବରଣ(Visibility and exposure): ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଭାଇରାଲ ହେବା ସେମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ଧକାରରୁ ରାତାରାତି ଷ୍ଟାରଡ଼ମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନୁଆଁ ସୁଯୋଗ ଏବଂ ଦର୍ଶକଙ୍କ ପାଇଁ ଦ୍ୱାର ଖୋଲିପାରେ |
3. ମାର୍କେଟିଂ ଏବଂ ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ: ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ରାଣ୍ଡର ଉପସ୍ଥିତିକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ, ବ୍ୟାପକ ବିସ୍ତାର ଏବଂ ଯୋଗଦାନକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଭାଇରାଲିର ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି |
4. ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ସଚେତନତା: ଭାଇରାଲ ଅଭିଯାନ ପ୍ରାୟତଃ ସାମାଜିକ ଗତିବିଧିକୁ ଚଲାଇଥାଏ, ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡିକ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ଏବଂ ସାମୁହିକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଥାଏ |
ନୈତିକ ଏବଂ ନକାରାତ୍ମକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ(Ethical and negative aspects)
ଭାଇରାଲ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଭଲ ପାଇଁ ଏକ ଶକ୍ତି ହୋଇପାରେ, ସେଥିରେ ନୈତିକ ଚିନ୍ତା ଏବଂ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ରହିଅଛି:
1. ଭୁଲ ତଥ୍ୟର ବିସ୍ତାର: ମିଥ୍ୟା କିମ୍ବା ବିଭ୍ରାନ୍ତକାରୀ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଶୀଘ୍ର ବିସ୍ତାର ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଦ୍ଵନ୍ଦ କିମ୍ବା କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ |
2. ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ଶୋଷଣ: ଭାଇରାଲ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଗୋପନୀୟତାକୁ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିପାରେ କିମ୍ବା ଶୋଷଣର କାରଣ ହୋଇପାରେ, ବିଶେଷକରି ଭାଇରାଲ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କିମ୍ବା ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଧାରା ଯୁଗରେ |
3. ସ୍ୱଳ୍ପ ଜୀବନ ବିଶିଷ୍ଟ ଖ୍ୟାତି: ଭାଇରଲଟି କ୍ଷଣିକ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ସ୍ୱଳ୍ପ ସମୟର ଖ୍ୟାତି ଆଣିଥାଏ ଓ ଶୀଘ୍ର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ | ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ କିମ୍ବା ବ୍ରାଣ୍ଡଗୁଡିକ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରନ୍ତି |
ଭାଇରାଲୀର ଭବିଷ୍ୟତ(The future of Virality)
ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଜ୍ଞାନ(Technology) ବିକଶିତ ଏବଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମଗୁଡିକ ଉପଯୋଗୀ ହେଉଥିବାରୁ ଭାଇରାଲର ପ୍ରକୃତି ବିକଶିତ ହେବାକୁ ଲାଗିବ | ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଗତିଶୀଳ ଦୃଶ୍ୟକୁ ନେଭିଗେଟ କରିବା ପାଇଁ ବିଷୟବସ୍ତୁ, ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା, ମାର୍କେଟର ଏବଂ ନୀତି ନିର୍ଣୟକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଭାଇରାଲି ଚଳାଇବା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବୁଝିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ |
ଭାଇରାଲ ଘଟଣା ଆମ ଦୁନିଆକୁ ସଂଯୋଗ, ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଇଣ୍ଟେରନେଟର ଅପାର ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରେ | ତଥାପି ଏହା, ଏହାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଦୁର୍ବଳତାକୁ ହ୍ରାସ କରୁଥିବାବେଳେ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିମନ୍ତେ ଏହି ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ବପୂର୍ଣ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ବ୍ୟବହାର୍ର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ମଧ୍ୟ ସୂଚିତ କରିଥାଏ |